AIDRES – Het bevorderen van industriële decarbonisatie door het toekomstig gebruik van hernieuwbare energie in industriële processen te evalueren
Het doel van de AIDRES-database, gesponsord door het DG Energie van de Europese Commissie, is het ondersteunen van de langetermijndoelstelling van de EU-27 om tot een volledig geïntegreerde industriële strategie te komen. De database is een waardevolle bron voor regionale, nationale en EU-beleidsmakers, industrieën en onderzoekers.
De database biedt namelijk inzicht in de energie-effectiviteit, efficiëntie en kosten van potentiële innovatietrajecten om tegen 2050 koolstofneutraliteit te bereiken in sleutelsectoren zoals staal, chemicaliën, cement, glas, kunstmest en raffinaderijen (brandstofproductie). De database houdt rekening met de locaties van de jaarlijkse productie voor deze sectoren op EU-NUTS3 niveau.
De EU streeft naar netto-nul uitstoot
Het speciale IPCC-rapport over het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5°C heeft aangetoond dat er dringend inspanningen moeten worden geleverd om onder de drempel van 2°C te blijven, in lijn met de ambities van de Overeenkomst van Parijs. De Europese Unie (EU) neemt hierin het voortouw met haar langetermijnklimaatstrategie, gericht op het bereiken van koolstofneutraliteit tegen 2050.
Dit doel vormt de basis van de Europese Geen Deal, een omvangrijk initiatief om de EU om te vormen tot een moderne, middelenefficiënte en competitieve economie, met als doel de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 tot nul terug te brengen. Het ‘Fit-for-55’-pakket, geïntroduceerd door de Europese Commissie, schetst richtlijnen en maatregelen gericht op een vermindering van 55% van de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030, een cruciale mijlpaal op weg naar netto nul uitstoot tegen 2050.
AIDRES: Het uitstippelen van de weg naar koolstofneutraliteit
EU-projecties geven aan dat het bereiken van koolstofneutraliteit afhangt van maatregelen zoals energie-efficiëntie, directe en indirecte elektrificatie, de productie van koolstofvrije energiedragers en het opvangen van koolstofdioxide in energie-intensieve industrieën om deze te gebruiken of op te slaan. Het doel is om de uitstoot tegen 2050 met 90-95% te verminderen, en tegelijkertijd een efficiënte circulaire economie te stimuleren. De centrale kwestie van hoe de toekomstige vraag van energie-intensieve industrieën in de EU eruit zou kunnen zien, werd geformaliseerd in het AIDRES-project en voorgelegd aan het DG Energie van de Europese Commissie.
De AIDRES-studie speelt hierbij dus een centrale rol en richt zich op de staal-, chemie-, cement-, glas-, meststoffen- en raffinaderijsectoren (brandstofproductie) in de EU. In het onderzoek worden de effectiviteit, efficiëntie en kosten van verschillende trajecten voor het koolstofarm maken van de economie tegen 2030 en 2050 onderzocht. Het onderzoek heeft een uitgebreide, publiek beschikbare database ontwikkeld, die fungeert als een cruciale bron voor het visualiseren van de resultaten op het Energy and Industry Geography Lab (EIGL) platform van het Joint Research Centre (JRC), en een reeks rapporten die beschikbaar zijn op het Bureau voor publicaties van de Europese Unie.
AIDRES maakt gebruik van de nieuwste productietechnologieën met behulp van het OSMOSE-model om decarbonsatieopties zoals procesintegratie, elektrificatie, waterstofproductie en koolstofcaptatie te modelleren en te categoriseren. Om de kwaliteit op het gebied van dataverzameling te verbeteren, werkt het project samen met particuliere bedrijven en sectorfederaties. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de blueprinting-aanpak om industriële representatieve procesmodellen te construeren terwijl vertrouwelijke informatie wordt beschermd. Bovendien droeg nauwe samenwerking met sectorfederaties en geselecteerde bedrijven bij aan de relevantie en nauwkeurigheid van de productieprocesmodellen.
AIDRES-database en EU-Mix gebruiksscenario
De database bevat acht scenario’s voor elke productieroute, zodat gebruikers verschillende parameters zoals operationele kosten en CO2-emissies kunnen verkennen. Het onderzoek brengt ook de correlatie in kaart tussen de vraag van de industriële sector enerzijds en toekomstige locaties voor hernieuwbare energie binnen de EU anderzijds. Hierbij wordt gebruik gemaakt van geografische informatiesystemen (GIS) voor een uitgebreide mapping van de locaties en productiecapaciteiten van industriële installaties op NUT3-niveau.
Door EU-referentiescenario’s en roadmaps van verschillende industriële sectorfederaties te combineren, kon het AIDRES EU-Mix use case worden ontwikkeld. De resultaten onthullen de aanzienlijke veranderingen die nodig zijn voor de zes industrieën om de CO2-reductiedoelstellingen voor 2030 en 2050 te halen. Het AIDRES EU-Mix gebruiksscenario toont een vermindering van de energie-en grondstofinvoer – met name in de raffinagesector – als gevolg van de elektrificatie van transport. De overgang naar koolstofarme alternatieven, zoals biomassa en groene waterstof, is duidelijk zichtbaar in alle sectoren, wat de cruciale rol van deze technologieën in het bereiken van decarbonisatie benadrukt. De benadering van het opstellen van deze use case, specifiek voor CO2-emissiedoelen, komt tegemoet aan de onzekerheid rond toekomstige productieroutes en biedt flexibiliteit voor eindgebruikers om op maat gemaakte scenario’s te construeren.
Industriële symbiose
AIDRES gaat verder dan individuele productieroutes en gebruiksscenario’s van synthetische productieroutes door aspecten van symbiose te onderzoeken met een focus op het verminderen van energie-en grondstofgebruik, volgens de strategie van de vier ‘R’s’ (reduce, reuse, recycle, recover). Het potentieel van infrastructurele samenwerking en de uitwisseling van hulpbronnen in vijf grote bestaande industriële clusters in de EU wordt onderzocht, met behulp van de direct beschikbare productieroutes en de AIDRES EU Mix use case uit de AIDRES-database.
In dit kader kan het AIDRES-rapport ‘Methodology on industrial symbiosis: supporting the energy transition at industrial clusters’ hieronder worden gedownload. Het rapport richt zich op de methodologie van industriële symbiose en ondersteunt de energietransitie in industriële clusters.
Mogelijk maken van een duurzame toekomst
Tot slot heeft het AIDRES-onderzoek een unieke database gecreëerd die de energiebehoeften, CO2-uitstoot en kosten van zes belangrijke energie-intensieve industrieën in kaart brengt. Deze bron stelt energiesysteemmodellisten, beleidsmakers, industrieën en iedereen die geïnteresseerd is in industriële decarbonisatie in staat om scenario’s en trajecten te formuleren die aansluiten bij de visie van de EU op netto-nul uitstoot al dan niet hun eigen doelstellingen.
Rol van EnergyVille/VITO
EnergyVille/VITO heeft dit onderzoek geleid door de samenwerking tussen de verschillende werkpakketten van het project te coördineren. Daarnaast bood EnergyVille/VITO technische expertise en hielden ze toezicht op de samenwerking met het DG Energie van de EU-Commissie, de academische wereld en externe industriële belanghebbenden.
Wil je meer weten?
Nieuwsgierig naar meer informatie over dit interessente project? Hieronder kun je het eindrapport van AIDRES downloaden, getiteld ‘Assessment and geo-mapping of renewable energy demand for technological paths towards carbon neutrality of EU energy-intensive industries’. Daaronder vind je een downloadbare infographic terug die een visueel overzicht biedt van het project.
Download en bekijk gerust het AIDRES-eindrapport en de infographic voor een uitgebreid overzicht van de projectdetails.
Mocht je vragen hebben of meer informatie willen, dan staat onze expert Joris Valee klaar om je te helpen. Contacteer hem gerust voor bijkomende vragen of verduidelijkingen; hij gidst je graag door alle ins en outs van het project.
