Nieuw expertisecentrum in Genk onderzoekt ondergrondse hoogspanningslijnen

Het energiesysteem is in volle transitie, met een sleutelrol voor het elektriciteitsnetwerk. Om de klimaatdoelstellingen te halen moet het huidige elektriciteitsnet maar liefst verdriedubbelen tegen 2050, om zo tegemoet te komen aan de verhoogde elektrificatie veroorzaakt door elektrische wagens, warmtepompen, elektrificatie in de industrie, etc. en om de nieuwe hernieuwbare energie uit offshore wind en zonne-energie uit het zuiden te faciliteren. Bovendien wordt zo’n hoogspanningselektriciteitsnetwerk best ondergronds aangelegd, om een zo groot mogelijk maatschappelijk draagvlak te creëren en controverse rond nieuwe bovengrondse hoogspanningsleidingen zoals bij Ventilus te vermijden. De geschikte technologie hiervoor is hoogspanningsgelijkstroom, HVDC. EnergyVille richt daarom Etch, de Energy Transmission Competence Hub, op. Het competentiecentrum werd vandaag in Genk afgetrapt in aanwezigheid van Vlaams Minister van Innovatie Jo Brouns, en dit tijdens een conferentie met een honderdtal internationale belanghebbenden (industriële spelers, onderzoekers, beleidsmakers,…). Het event werd georganiseerd in samenwerking met de SET Plan werkgroep rond DC technologie en het DCforEU consortium.

Minister Jo Brouns: “Vlaanderen vormt nu reeds een centraal en essentieel knooppunt in het West-Europese hoogspanningsnet. Het nieuwe expertisecentrum rond hoogspanning van EnergyVille hier op Thor park zal via onderzoek en innovatie nieuwe technologie ontwikkelen op het gebied van ondergrondse hoogspanningsnetten. De Vlaamse regering investeert hier 14 miljoen euro in, voor een 4-jarig onderzoeksprogramma en de onderzoeksinfrastructuur. Zo versterken we onze kennis hier, om ook deze troeven internationaal sterk uit te spelen en een globale voortrekkerspositie te verwerven.”

Etch, uniek expertisecentrum voor onderzoek naar ondergrondse hoogspanningslijnen

Etch heeft de ambitie om een internationaal gerenommeerd competentiecentrum te worden in het domein van de technologie en uitbating van toekomstige hoogspanningselektriciteitsnetwerken. Deze netwerken zullen meer en meer voorzien worden van hoogspanningsgelijkstroomtechnologie en aangelegd worden met ondergrondse kabels. Hoogspanningsgelijkstroom (HVDC) is essentieel om offshore windenergie aan te sluiten op het transmissienetwerk en kan bovendien interconnecties tussen verschillende landen mogelijk maken. Een vermaasd HVDC-netwerk kan bijvoorbeeld de landen rond de Noordzee met elkaar verbinden.

“Het expertisecentrum onderzoekt specifiek de mogelijkheden van HVDC voor ondergrondse hoogspanningsverbindingen en voorziet daarbij ook een simulatiecentrum voor het testen en demonstreren van deze nieuwe technologie in een omgeving die zo dicht mogelijk de werkelijkheid benadert”, aldus professor Van Hertem, Directeur van Etch. “Concreet gaan we in ons laboratorium het hoogspanningsnet in zeer groot detail kunnen simuleren, en kunnen we de interactie met nieuwe componenten beter begrijpen. Daarmee zullen we dan ook de knelpunten van een gelijkstroomhoogspanningsnet en/of een hybride hoogspanningsnet – met bovengrondse en ondergrondse, wissel- en gelijkstroomverbindingen – kunnen onderzoeken. Zo zullen bijvoorbeeld nieuwe omvormers die gelijkstroomkabels aan het huidige wisselstroomhoogspanningsnet koppelen in een veilige digitale omgeving getest worden.”, vult professor Van Hertem aan.

Een drievoudig doel: onderzoek, industriële ontwikkeling en opleiding

Alleen onderzoek is echter niet voldoende om het elektriciteitsnetwerk van de toekomst te realiseren. Etch wil daarom aan drie pijlers werken: onderzoek, industriële ontwikkeling en opleiding. Op het vlak van onderzoek wil het centrum technologische barrières wegwerken rond beveiliging en netstabiliteit. In de tweede plaats wil het de industrie in Vlaanderen en daarbuiten ondersteunen bij het creëren van nieuwe producten en tools voor toekomstige elektriciteitsnetwerken. Ten derde voorziet het ook om het werkveld te voorzien van gerichte training met betrekking tot HVDC en ondergrondse kabels, en dit zowel voor Vlaamse, Belgische als internationale partners. Op die manier wordt er gewerkt aan het tekort aan voldoende technisch opgeleide mankracht om de vernieuwingen uit te voeren.

Rol van het elektriciteitsnet in de energietransitie

De kick-off werd gekaderd in een bredere academische conferentie rond de rol van het elektriciteitsnet in de energietransitie. De Europese Unie en haar industrie hebben namelijk ambitieuze doelen gesteld om het huidige energiesysteem om te vormen tot een duurzaam systeem dat betrouwbaar en kosteneffectief is (Fit-for-55, RepowerEU). Dit gaat gepaard met de nodige uitdagingen voor het elektriciteitssysteem, maar ook voor materialen en voor de industrie (Net Zero Industrial Act). De belangrijke conclusies uit de academische conferentie zullen worden gedeeld met de ministerraad onder het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie.