ADriaN – Actieve distributienetwerken
ADriaN is een bilaterale onderzoekssamenwerking op lange termijn tussen Fluvius, de Vlaamse Distributienetbeheerder, en EnergyVille.
De traditionele methoden om het laagspanningsdistributienet te ontwerpen en te exploiteren, kunnen met de elektrificatie van verwarming en transport, decentrale productie en vraagrespons grote overschotkosten met zich meebrengen. Het doel van ADriaN is het ontwikkelen van nieuwe technieken, tools en inzichten voor het laagspanningsnet, die een optimaler gebruik van de geïnstalleerde capaciteit mogelijk maken, alleen juiste investeringen waar nodig faciliteren, en het ontwerpen van effectieve regelgeving ondersteunen.
De zichtbaarheid van het laagspanningsdistributienet is gelimiteerd: de inrichting van het net is slechts gedeeltelijk bekend en de metingen zijn beperkt. In het verleden was deze lage zichtbaarheid acceptabel, omdat we een ‘fit and forget’-strategie hanteerden: installeer (overgedimensioneerde) kabels met voldoende capaciteit om alle vraagpieken op te vangen.
Het gebruik van de distributienetten verandert echter snel: de gedistribueerde hernieuwbare productie groeit (zonnepanelen) en transport en warmtebronnen worden steeds meer geëlektrificeerd (opladen van elektrische auto’s en warmtepompen). Vraagresponstechnologieën stellen huishoudelijke apparaten in staat om de energiebalans in het elektriciteitssysteem te ondersteunen. In Vlaanderen zijn vooral het (snel)laden van elektrische auto’s en het gebruik van huishoudelijke apparaten voor aanvullende reserves een punt van zorg. Deze evoluties leiden tot een hoger elektrisch netgebruik en verhoogde synchroniciteit, wat op zijn beurt leidt tot hogere pieken: de ‘fit and forget’-strategie wordt steeds duurder, en bij business-as-usual wordt het laagspanningsdistributienet een kostbaar knelpunt voor de energietransitie.
De vraag rijst dus of een technologie kan worden ontwikkeld die de zichtbaarheid op het distributienet vergroot, zodat we de geïnstalleerde capaciteit beter kunnen gebruiken, correct kunnen investeren waar nodig, een effectieve regelgeving kunnen ontwerpen en de energieactoren correct kunnen informeren over de beperkingen van het laagspanningsnet. Kan het laagspanningsdistributienet in die zin ook een enabler worden voor de energietransitie in plaats van een bottleneck?
Het beantwoorden van die vraag voor het Vlaamse laagspanningsdistributienet is de uitdaging van het ADriaN-project.
ADriaN is een bilaterale onderzoekssamenwerking op lange termijn tussen Fluvius en EnergyVille. Samen hebben ze een multidisciplinair R&D-team opgezet, bestaande uit energiesysteemingenieurs, datawetenschappers, statistici en experts op het gebied van artificiële intelligentie, die zowel uitgebreide academische als praktijkervaring combineren. Het algemene doel van het team is het onderzoeken van digital twin-capaciteiten voor het laagspanningsnet: het verbeteren van de zichtbaarheid van de belasting en congesties in het laagspanningsdistributienet, op alle tijdschalen die relevant zijn voor Europese distributiesysteembeheerders, en het verbeteren van onvolledige gegevens en beperkte metingen.
Enkele concrete voorbeelden van het ADriaN-project:
Een statistische driefasige ongebalanceerde powerflow-motor die opschaalt naar het hele Vlaamse net;Tools die gebruikmaken van de digitale metergegevens: validatie van GIS-gegevens van het netwerk, identificatie van feeders die dicht bij een congestie staan, ontdekken van de fase van monofasige verbindingen;Analyse van de effectiviteit van technische regelgeving voor spanningsverliezen;Day-ahead voorspellingen van congesties;Tools om residentiële afname en injectie statistisch te modelleren zonder kwartiermetingen;Adviezen voor de technische specificaties voor de volgende generatie digitale meters;Vergelijken van de impact van het opladen van elektrische voertuigen op benodigde netversterkingen voor verschillende scenario’s voor uitrol en beleidsmaatregelen:de impact van verschillende laadmodi (mono- versus driefasig, langzaam versus snel), slim laden, capaciteitstarieven, load balancers voor elektrische voertuigen, nachtladen, de impact van socio-economische aspecten zoals de plaatsing van geëlektrificeerde bedrijfswagens;Analyse en vergelijking van verschillende methoden om netwerkbeperkingen te formuleren en te communiceren;Impactanalyse van een grootschalige uitrol van zonnepanelen;Analyse van de effectiviteit van buurtbatterijen om LV-congestie te voorkomen;Ontwerp van een laagspanningsverkeerslichtconcept op basis van niet-vaste capaciteitsafsprakenOngebalanceerde toestandsschatting voor laagspanningsfeeders, met gebruikmaking van een beperkt aantal (digitale meter) meetpunten;Methoden voor het berekenen en weergeven van de hostingcapaciteit van LV feeders.